Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 29
paitte drākṣekṣuniryāsasitākṣaudraparūṣakaiḥ||44||
yukto vireko hṛdyaḥ syātkramaḥ śuddhe ca pittahā||44||
kṣatapittajvaroktaṃ ca bāhyāntaḥ parimārjanam||45||
kaṭvīmadhukakalkaṃ ca pibetsasitamambhasā||45||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
paitte hṛdroge drākṣekṣuniryāsādiyukto vireko hṛdyaḥ syāt| śuddhe satyanantaraṃ kramaḥ pittahā syāt, sa tu peyādikaḥ kāryaḥ| kṣate pittajvare ca yā bahirantaśca śuddhiruktā sā cātra kāryā| kaṭukīmadhukakalkaṃ śarkarānvitamambhasā pibet|5
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
pittahṛdrogasyauṣadhamāha-paitte iti| virecaḥtrivṛccūrṇaḥ| virecakānantaraṃ peyādikramamāha-kramaḥ śuddhe ca pittaheti| pittahā-pittaghnaiḥ kṛtaḥ| atideśamāhakṣatapittajvaroktaṃ ceti| parimārjanaṃ-śodhanam, bāhyaṃ pariṣekeṇa, antarvirekeṇa| auṣadhāntaramāha-kaṭvīmadhukakalka5