Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 3
pariśuṣkaṃ priyaṃ sātmyamannaṃ laghu ca śasyate||4||
upavāsastathā yūṣā rasāḥ kāmbalikāḥ khalāḥ||4||
śākāni lehā bhojyāni rāgaṣāḍavapānakāḥ||5||
bhakṣyāḥ śuṣkā vicitrāśca phalāni snānagharṣaṇam||5||
gandhāḥ \_
sugandhayo gandhaphalapuṣpānnapānajāḥ||6||
bhuktamātrasya sahasā mukhe śītāmbusecanam||6||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
tatra sarvāsvapi chardiṣu pariśuṣkādiguṇayuktamannaṃ śasyate| kāmbalikādilakṣaṇaṃ kṛtānnavarge kathitam| tathā phalāni, snānamudvartanādirūpeṇa gharṣaṇaṃ sugandhayaḥśobhanagandhāḥ, gandhadravyapuṣpaphalānnapānajāḥ śasyante| tatra gandhaśabdena gandhadravyāṇi| bhuktamātrasya sahasā-jhaṭityevājñātasaṅketasya, mukhe śītāmbusecanam| iti sāmānyena chardīnāmupakramāḥ|