Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 40
arkāmṛtākṣārajale śarvarīmuṣitairyavaiḥ||61||
praseke kalpitānsaktūn bhakṣyāṃścādyādvalī vamet||61||
kaṭutiktaistathā śūlyaṃ bhakṣyejjāṅgalaṃ palam||62||
śuṣkāṃśca bhakṣyān sulaghūṃścaṇakādirasānupaḥ||62||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
arkādijale rātristhitairyavaiḥ saktūn kalpitān bhakṣyāṃśca praseke bhakṣayet| balavān kaṭutiktakairvamet| tathā, śūlyaṃ jāṅgalaṃ māṃsaṃ bhakṣayet| śuṣkāṃśca bhakṣyān bhojayet| bhojyaviśeṣān laghutarān bhakṣayet|
caṇakādirasamanu-paścāt, pibet|5
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
athopadravacikitsā| tatra prasekacikitsāmāha-arkāmṛtākṣārajala iti| arkaguḍūcyoḥ kṣārasya kṣāravidhinā gṛhīte jale rātrimuṣitairyavaiḥ saktavo bhakṣyāśca kalpyāḥ| yastu prasekī balavān sa kaṭutiktairvamet| caṇakādīnāṃ rūkṣāṇāṃ raso-yūṣaḥ, anupāne|5