Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 9
pibecca sutarāṃ madyaṃ jīrṇaṃ srotoviśodhanam||12||
pittādiṣu viśeṣeṇa madhvariṣṭācśavāruṇīḥ||12||
siddhaṃ vā pañcamūlena tāmalakyā'thavā jalam||13||
parṇinībhiścatasṛbhirdhānyanāgarakeṇa vā||13||
kalpayeccānukūlo'sya tenānnaṃ śuci yatnavān||14||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
atitarāṃ jīrṇaṃ purāṇaṃ, ca madyaṃ srotoviśuddhikaraṃ pibet| pittādiṣu pittakaphavāteṣu, yathāyuktyā madhvādīn viśeṣeṇa pibet| athavā, pañcamūlena-hrasvena, siddhaṃ jalaṃ pibet| tāmalakyā vā jalaṃ parṇinībhiścatasṛbhirvā jalaṃ pakvaṃ pibet| dhānyanāgarakābhyāṃ vā śṛtaṃ pibet| asya ca-yakṣmiṇaḥ, anukūlo yatnavān paricārako'nnaṃ śuci tena-pañcamūlādijalena, kalpayet| anukūlādigrahaṇamatrātiśayārtham|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
madyamāha——pibecceti| sutarāṃ-anyebhyo dravyebhyaḥ| madhu-mārdvīkaṃ,tatpitte| ariṣṭaṃ kaphe| acchavāruṇī vāte| pānīyamāha-siddhaṃ veti| etāni catvāri jalānyannapāke'pi yojyānītyāha-kalpayecceti| tena-pañcamūlādijalānyatamena| anukūlo yatnavāniti pācakaviśeṣaṇam| śucīti pākyaviśeṣaṇam| yakṣmiṇo'nne tātparyārtham|