Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 49
samūlaphalapatrāyāḥ kaṇṭakāryā rasāḍhake||59||
ghṛtaprasthaṃ balāvyoṣaviḍaṅgaśaṭhidāḍimaiḥ||60||
sauvarcalayavakṣāramūlāmalakapauṣkaraiḥ||60||
vṛścīvabṛhatīpathyāyavānīcitrakardhibhiḥ||61||
mṛdvīkācavyavarṣābhūdurālambhāmlavetasaiḥ||61||5 śṛṅgītāmalakībhārṅgīrāsnāgokṣurakaiḥ pacet||62||
kalkaistatsarvakāseṣu śvāsahidhmāsu ceṣyate||62||
kaṇṭakārīghṛtaṃ caitatkaphavyādhivināśanam||63||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
kaṇṭakāryāḥ samūlaphalapatrāyā rasāḍhake balādibhiḥ kalkaighṛtāccaturthāṃśapramāṇairghṛtaprasthaṃ pacet| tacca sarpiḥ sarvakāsādhiṣviṣyate-abhihitam| idaṃ ca kaṇṭākārīghṛtaṃ kaphavyādhivināśanam|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
ghṛtāntaramāha-samūlaphalaśākhāyā iti| mūlaṃpippalīmūlam| saṅgrahe tu (ci. a. 4)- "kaṇṭakāryāstulāṃ kṣuṇṇāṃ paktvā droṇe'mbhasaḥ pacet| tenāḍhakena kvāthasya ghṛtaprasthaṃ picūnmitaiḥ|| rāsnāduḥ sparśaṣaṅgranthāpippalīdvayacitrakaiḥ| sauvarcalayavakṣārakṛṣṇāmūlaiṣca tajjayet|| kāsaśvāsakaphaṣṭhīvahidhmārocakapīnasān|"iti|