Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 36
———————————saṃsargī cāsya yojayet||42||
yavamudgakulatthānnairuṣṇarūkṣaiḥ kaṭūtkaṭaiḥ||43||
kāsamardakavārtākavyāghrīkṣārakaṇānvitaiḥ||43||
dhānvabailarasaiḥ snehaistilasarṣapanimbajaiḥ||44||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
saṃsargī ca-peyādiparipāṭīṃ ca, asya yojayet| yavādibhiryathāyogamuṣṇarūkṣaistathā kaṭūtkaṭaiḥ-prabhūtakaṭukaiḥ, kāsamardakādiyuktaiḥ| dhanvani bhavā dhānvāḥ-jāṅgalāḥ, bileṣu bhavā bailāḥ-bileśayāḥ, teṣāṃ rasāstairmāsarasaiḥ sahetyarthaḥ| tathā, snehaistiladijaiḥ saha|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
śuddhyanantaraṃ saṃsarjanamāha-saṃsargī ceti| yavānāṃ peyā vilepī ca| mudgānāṃ kulitthānāṃ vā yūṣaḥ| jāṅgalānāṃ bileśayānāṃ vā rasaḥ| sa ca kāsamardādyanvitaḥ| kṣāro-yavakṣāraḥ| tilādijaiḥ snehairyūṣarasayoḥ kṛtakatvam| vaṅgasene tu (kāsā. ślo. 40)- "mudgāmalābhyāṃ yavadāḍīmābhyāṃ karkandhunā mūlakaśuṇṭhakena| śuṇṭhīkaṇābhyāṃ sakulatthakena yūṣo navāṅgaḥ kapharogahantā||" iti|