Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 29
prasādaścandanāmbhojasevyamṛdbhṛṣṭaloṣṭajaḥ||32||
suśītaḥ sasitākṣaudraḥ śoṇitātipravṛttijit||33||
āpothya vā nave kumbhe plāvayedikṣugaṇḍikāḥ||33||
sthitaṃ tadguptamākāśe rātriṃ prātaḥ srutaṃ jalam||34||
madhumadvikacāmbhojakṛtottaṃsaṃ ca tadguṇam||34||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
candanādijaḥ prasāda suśītaḥ śarkarāmākṣikābhyāṃ saha raktasyātipravṛttiṃ jayet|saṃ-ikṣugaṇḍikā āpothya bhṛśamādau saṅkuṭya jale plāvayet| nave kumbhe rātrimākāśe guptaṃ-kīṭādyupahataṃ yathā na syāttathā. sthitaṃ tatikṣugaṇḍikājalaṃ, prātaḥ srutaṃ samākṣikaṃ vikasitapadmena kṛtaśekharaṃ tadguṇaṃ-pūrvavadguṇamityarthaḥ|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
atiyoge śītakaṣāyāntaramāha-prasādaiti| mṛdbhṛṣṭaloṣṭaṃpākādagnivarṇatāṃ nītaṃ mṛlloṣṭam|ā ra0-atiyoge śītakaṣāyāntaramāha-āpothya veti| āpothya-jarjarīkṛtya| plavayet-navakumbhasthe jale kṣipet| alpatvārthaṃ ikṣugaṇḍikāḥikṣukhaṇḍāni| rātrimākāśe sthitaṃśikyālambanāt| gutpaṃprakṛtikīṭādibhyaḥ| madhumat-kṣodrayuktam| vikkacāmbhojakṛtottaṃsaṃkumbhakaṇṭhabaddhairantaḥpraviśadbhiriva vikasitakamalaiḥ surabhīkṛtam| tadguṇaṃ-pūrvauṣadhasamānam|