Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 162
śāpātharvaṇamantrotthe vidhirdaivavyapāśrayaḥ||171||
te jvarāḥ kevalāḥ pūrvaṃ vyāpyante'nantaraṃ malaiḥ||171||
tasmāddoṣānusāreṇa teṣvāhārādi kalpayet||172||
na hi jvaro'nubadhnāti mārutādyairvinā kṛtaḥ||172||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
śāpādyutthe jvare daivavyapāśrayo vidhiḥ kāryaḥ| śāpomunipitrādibhiḥ sakrordhairdattaḥ| [te-] oṣadhyādyutthā jvarāḥ pūrvaṃ kevalā bhavanti| anantaraṃ malaiḥvātādibhiḥ, vyāpyante| tasmāddhetosteṣu-jvareṣu, doṣānusāreṇāhārādi kalpayet| nanu, śāpādyuttheṣu vātādikopo nāśaṅkyata eva| tatkimiti teṣvāhārādikaṃ doṣānusāreṇa kalpyate? ityāha-na hītyādi| yasmādvātādīnantareṇa vinā kṛto jvaro nānubadhnāti, tasmādavaśyaṃ teṣvapi vātādikopaḥ sambhāvyate| ata eva ca tadanusāreṇāhāradikalpanam| §12492