Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 131
prātaḥ satailaṃ laśunaṃ prāgbhakraṃ vā tathā ṅṛtam||155||
jīrṇaṃ tadvaddadhi payastakraṃ sarpiśca ṣaṭpalam||156||
kalyāṇakaṃ pañcagavyaṃ tiktākhyaṃ vṛṣasādhitam||156||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
viṣamajvare prage sahatailena laśunaṃ yojayet| prāgbhaktamityādi| bhaktātprathamaṃ prātarvāghṛtaṃ ca jīrṇaṃ-purāṇaṃ, yojayet| tathaiva dadhi, tathā payaḥ, tathā takraṃ, ṣaṭpalaṃ ca sarpiḥkṣayacikitsitoktaṃ (hṛ. ci. a. 5/28), prātaḥ prāgbhaktaṃ vā yojayedityarthaḥ| 5 kalyāṇakaṃ-unmādapratiṣedhoktaṃ (hṛ. u. a. 6/26), pañcagavyaṃ-apasmārapratiṣedhoktaṃ (hṛ. u. a. 7/19), tiktākhyaṃ-kuṣṭacikitsitoktaṃ (hṛ. ci. a. 19/2), tathā vṛṣasādhitaṃ-raktapittacikitsitoktaṃ (hṛ. ci. a. 2/40), prātaḥ prāgbhaktaṃ vā yojayet| ṣaṭpalādīnyatidiśati-sarpiśceti|10
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
laśunapurāṇaghṛtadadhikṣīratakrāṇi pṛthak satailāni prātaḥkāle bhojanādau vā prayojyānītyāha-prātaḥ satailamiti| ṣaṭphalādīnyatidiśati-sarpiśceti|