Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 65
odanastaiḥ sruto dvistriḥ prayoktavyo yathāyatham||73||
doṣadūṣyādibalato jvaraghnakvāthasādhitaḥ||74||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
odanastaiḥ-raktāśālyādibhiḥ pūrvoktaiśca, kṛto jvariṇo yathāyathaṃ yo yasya dāne yogyaḥ sa tasya prayoktavyaḥ| kimbhūtaḥ? dvistriḥ sruto-dvau vārau trīn vārān vā jalaṃ dattvā dhātaḥ| kathaṃ prayojyaḥ? doṣadūṣyādibalena| jvaraghnaiḥ-jvarāpahairdravyaiḥ, kvāthaṃ kṛtvā, tena kvāthena sādhitaḥ| doṣasya-vātāderbalaṃ tathā dūṣyasya rasāderbalamapekṣya, ādigrahaṇāddeśakālavayaḥ sattvasātmyaśarīrāhārabalaṃ gṛhyate| ekāhādikānāṃ jvariṇāmakṛtapeyānāmeva kulatthamudgacaṇakādiyūṣā uktāḥ| samprati sāmānyena jvariṇāṃ kṛtapeyānāṃ yūṣādīnāha§12134 5