Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 64
raktādyāḥ śālayo jīrṇāḥ ṣaṣṭikāśca jvare hitāḥ||72||
śleṣmottare vītatuṣāstathā vāṭīkṛtā yavāḥ||73||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
raktādyāḥ-"rakto mahān sakalamaḥ" (hṛ.sū.a.6/9) ityādayaḥ| tathā, ṣaṣṭikā vrīhyādayo'pi, jīrṇāḥ-purāṇāḥ, hitāḥpathyāḥ| śleṣmottare-prabhūtaśleṣamaṇi jvare, vītatuṣāḥapanītatvaco, yavāśca pathyāḥ| kīdṛśāḥ? vāṭīkṛtāḥbhṛṣṭavidalīkṛtā ityarthaḥ|5
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
pathyayogyaṃ dhānyamāha-raktādyā iti| vāṭīkṛtāḥ-bādhatvaṃ nītāḥ| bādhatvaṃ-bhṛṣṭasya śakalīkaraṇam|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
odanavidhimāha-odanastairiti| taiḥ-raktaśālyādibhiḥ, dvistrirvā sruto-yūḷitaḥ(?), udakāntaraprakṣepeṇa|