Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 51
drākṣāmadhūkamadhukatodhrākāśmaryasārivāḥ||55||
mustāmalakahrīberapadmakesarapadmakam||56||
mṛṇālacandanośīranīlotpalaparūṣakam||56||
phāṇṭo himo vā drākṣādirjātīkusumavāsitaḥ||57||
yukto madhusitālājairjayatyanilapittajam||57||
jvaraṃ madātyayaṃ chardiṃ mūrcchāṃ dāhaṃ śramaṃ bhramam||58||
ūrdhvagaṃ raktapittaṃ ca pipāsāṃ kāmalāmapi||58||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
drākṣādirayaṃ gaṇaḥ phāṇṭaḥ-"sadyo'bhiṣutapūtaḥ"(hṛ. ka. a. 6/11) ityevaṃlakṣaṇaḥ, tathā himaḥ-śīto vā, "rātriṃdrave sthitaḥ" (hṛ. ka. a. 6/10) ityevaṃlakṣaṇaḥ| tathā jātīkusumaiḥ sugandhīkṛto madhusitālājairyukto vātapittajaṃ jvaraṃ jayati, madātyayādiṃśca|