Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 44
ā raṃ-auṣadhamāha-mustayā parpaṭaṃ yuktimiti| tacca pañcadhā,-mustāparpaṭam, śuṇṭhīparpaṭam, durālabhāparpaṭam, pāṭhāditrayam bhūnimbādicatuṣṭayaṃ ca| tacca pākyaṃ śītakaṣāyaṃ vā kṛtvā pibet| pākyaḥ-kvāthaḥ|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
uktānāmauṣadhānāṃ viṣayaṃ vibhāgaṃ phalaṃ cāhayathāyogamiti| yathāyogaṃ-yo yatra deśe kāle vā labhyaḥ, yatra jvare vā dravyaśaktiparyālocanayā yogyaḥ, sa tatra yojyaḥ, sa tatra yojyaḥ| siddhayoge tu (jvarādhikāre ślo. 82)- "nāgaraṃ devakāṣṭhaṃ ca dhānyakaṃ bṛahtīdvayam| dadyātpācanakaṃ pūrvaṃ jvaritāya jvarāpaham||"
iti| saṅgrahe tu (ci.a. 1)-"pāṭhendrayavabhūnimbamustaparpaṭakāmṛtāḥ| jayantyāmamatīsāraṃ jvaraṃ ca samahauṣadhāḥ|| iti|