Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 42
prāṇādīnāṃ ca pañcānāṃ miśramāvaraṇaṃ mithaḥ||53||
pittādibhirdvādaśabhirmiśrāṇāṃ miśritaiśca taiḥ||54||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
prāṇādīnāṃ pañcānāṃ vāyūnāṃ parasparamāvāryāvarakatvena sthitānāṃ miśraṃ-dvayena trayeṇa catuṣṭayena ca, mithaḥ-parasparaṃ, āvaraṇamavekṣya yātyāvṛtirasaṅkhyatāmiti sambandhaḥ| tathā, pittādibhirdvādaśabhiḥdhātvavasānaiḥ, miśrāṇāṃ prāṇādīnāṃ miśraṃ mitha āvaraṇamavekṣya yātyāvṛtirasaṅkhyatāmiti yojyam| atra caiṣā udāharaṇadigdraṣṭavyā,-prāṇena dvādaśavidhena pittādibhirmiśritatvāt caturṇāmudānādīnāmāvaraṇaṃ vibhajet| tathā, caturbhirudānādibhiḥ pittsyāvaraṇaṃ pratyekaṃ dvādaśavidhairdvādaśavidhasyaikasya prāṇasyāvaraṇamiti| tairityanena prāṇādayaḥ parāmṛśyante| taiḥpittādyāvaraṇamiśritaiḥ prāṇādibhiḥ, parasparamāvāryāvarakatvena sthitairmiśramāvaraṇamavekṣya yātyāvṛtirasasaṅkhyatāmiti yo'jyam| caḥ samuccaye|