Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 35
aśuklaromābahalamasaṃsṛṣṭaṃ mitho navam||40||
anagnidagdhajaṃ sādhyaṃ śvitraṃ, varjyamato'nyathā||40||
guhyapāṇitalauṣṭheṣu jātamapyacirantanam||41||
sparśaikāhāraśayyādisevanāt prāyaśo gadāḥ||41||
sarve sañcāriṇo, netratvagvikārā viśeṣataḥ||42||
iti śvitranidānam||2||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
aśuklaroma yacchitraṃ, tathā abahalaṃ-aghanaṃ, tathā mithaḥ-parasparaṃ, asaṃsṛṣṭaṃ-amilitaṃ, tathā navaṃavarṣātikrāntaṃ, tathā'nagnidagdhajaṃ-agnidagdhajaṃ yanna bhavati, tacca sādhyam| varjyamato'nyathāśuklaroma śvitraṃ, tathā bahalaṃ, tathā parasparasaṃsṛṣṭaṃ, tathā cirakālotpannamagnidagdhajaṃ ca, taccāsādhyam| guhyapāṇitalauṣṭheṣu jātamacirantanamapyacintyasvabhāvatvena varjyam| sa0-sarve rogāḥ prāyaśobāhulyena, sañcāriṇaḥ-sañcaraṇaśīlāḥ| kutaḥ? eke ca ta āhāraśayyādayaścaikāhāraśayyādayaḥ, ādiśabdenāsanādīnāṃ grahaṇam, sparśaḥ-saṃśleṣaḥ, sparśaśca ekāhāraśayyādayaśca, teṣāṃ sevanaṃ-bhajanaṃ, tasmāt| netre ca tvak ca netratvak, tatra vikārāḥ-gadāḥ, te viśeṣeṇa sañcāriṇaḥ| §11460