Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 35
kaphena ruddhaḥ pavano bhittvā taṃ bahudhā kapham||56||
raktaṃ vā vṛddharaktasya tvaksirāsnāvamāṃsagam||57||
dūṣayitvā ca dīrghāṇuvṛttasthūlakharātmanām||57||
granthīnāṃ kurute mālāṃ raktānāṃ tīvrarugjvarām||58||
śvāsakāsātisārāsyaśoṣahidhmāvamibhramaiḥ||58||
mohavaivarṇyamūrchāṅgabhaṅgāgnisadanairyutām||59||
ityayaṃ granthivīsarpaḥ kaphamārutakopajaḥ||59||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
kaphena pavano ruddhastameva-kaphaṃ, bahudhā bhitvā granthīnāṃ mālāṃ kurute| raktaṃ ca vṛddharaktasya narasya dūṣayitvā granthīnāṃ mālāṃ kurute| kimbhūtaṃ raktam? tvaksirāsnāvamāṃsagam| kimbhūtānāṃ granthīnām? dīrghāṇuvṛttasthūlakharasvabhāvānāṃ tathā raktavarṇānām| kimbhūtām, mālām? tīvrarugjvarām| tīvrau rugjvarau yasyāstām tathā śvāsādibhiryutām| ityayaṃ-anantarokto, granthivīsarpa ucyate| kaphavātakopajaścāyaṃ vedyaḥ|