Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 20
kaṇḍūmān pāṇḍuromatvakkaṭhinaḥ śītalo guruḥ||35||
snigdhaḥ ślakṣṇaḥ sthiraḥ styāno nidrācchardyagnisādakṛt||35||
ākrānto nonnametkṛcchraśamajanmā niśābalaḥ||36||
sravennāsṛk cirātpicchāṃ kuśaśastrādivikṣataḥ||36||
sparśoṣṇakāṅkṣī ca kaphāt————————————||37||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
kaphācchophaḥ kaṇḍūyutādilakṣaṇaḥ syāt| tathā, ākrāntaḥpīḍitaḥ san, vātika iva nonnamet| tathā, kṛcchre śamajanmanī yasya sa evam| tathā, niśābalo-rātrāvadhika ityarthaḥ| tathā, kuśaśastrādibhirvikṣataḥ sa śopho na raktaṃ sravet| kintarhi? cireṇa picchāṃ-lasīkāparaparyāyāṃ, sravet| tathā, sparśābhilāṣī uṣṇābhilāṣī ca syāt|