Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 7
tadeva vyaktatāṃ yātaṃ rūpamityabhidhīyate||5||
saṃsthānaṃ vyañjanaṃ liṅgaṃ lakṣaṇaṃ cihnamākṛtiḥ||5||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
tadeva-prāgrūpaṃ, vyaktatāṃ yātaṃ-vyaktadoṣādhiṣṭhitaṃ sat, rūpamityabhidhīyate| tadevetyevaśabdenaitat dyotayati,yadeva śārīraṃ prāgrūpaṃ pūrvopavarṇitaṃ tadeveha gṛhītavyam, sthāyitvāt| tadhdyāmayānubandhi| mānasaṃ śārīramānasaṃ cāsthāyitvānna gṛhītavyam| taddhi dvayamapyutpannavyādhisamanantaraṃ prāyeṇa naśyatīti tadvyaktatāṃ na yāti| ataḥ śārīramevotpitsuvyādhiprāgrūpamiha parāmraṣṭuṃ yuktam| saṃsthānādayaḥ ṣaṭ rūpasya paryāyā ityarthaḥ| ime ca paryāyāḥ prāgrūpasyāpi yojyāḥ| yathā-pūrvasaṃsthānaṃ pūrvavyañjanaṃ pūrvaliṅgamityādi|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
rūpalakṣaṇamāha-tadeva vyaktatāmiti| tatra purvarūpavyaktatādoṣaviśeṣeṇa nirdhārakatvam| rūpādayaḥ sapta paryāyāḥ|