Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 79
gosarge vadanādyasya svedaḥ pracyavate bhṛṣam||110||
lepajvaropataptasya durlabhaṃ tasya jīvitam||110||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
gosarge-gavāṃ mokṣakāle pratyūṣasi, lepajvareṇa-ṣleṣmajvareṇopataptasya yasyavadanāt svedaḥ pracyavate, tasya durlabhaṃ jīvitam| durlabhamiti ' īṣadduḥsuṣu" ityādinā khal| " na sundurbhyāṃ ' iti numniṣedhaḥ| nanu,riṣṭānāṃ niṣcitānāmihābhidhānaprastāvāt kimidamaniṣcitamuktaṃ durlabhamiti? maivam| ekāntika evārtho'yaṃ hi durlabhaṣabdaḥ| tathā ca vālmīkinā jagade"putra vīkṣasva pitaraṃ suhṛṣṭaṃ ca kuru priyaṃ| dirlabhaṃ jīvitaṃ hyasya punaḥ putro bhaviṣyati||" iti| tasmāddurlabhaṣabdasya nāsti jīvitamityeṣa niṣcita evārthaḥ prasidhdaḥ|