Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 57
trayastriṃśadapastambhatalahṛtpārśvasandhayaḥ||53||
kaṭītaruṇasīmantastanamūlendrabastayaḥ||54||
kṣiprāpālāpabṛhatīnitambastanarohitāḥ||54||
kālāntaraprāṇaharā māsamāsārddhajīvitāḥ||55||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
trayastriṃśadapastambhādayaḥ kālāntaraprāṇaharāḥ| māsaṃ māsārddhaṃ vā jīvitaṃ yeṣu viddheṣviti māsamāsārddhajīvitāḥ, māsena prāṇān haranti māsārddhena vetyarthaḥ| saṅgrahe tūktam (śā. a. 7)-"saumyāgreyatvātteṣāṃ pakṣābhyantaraṃ kālaḥ|" iti| trayastriṃśaditi "trestrayaḥ" iti trayasādeśaḥ| tatra, apastambhau dau, talahṛnti catvāri, pārśvasandhī dbau, kaṭīkataruṇe dve, sīmāntāḥ pañca, stanamūle dve, indravastayaścatvārojaṅghāmadhyayordvebāhumadhyayordve, kṣiprāṇi catvārihastayordve pādayordve, apālāpabṛhatīnitambastanarohitāḥ pratyekaṃ dvau dvāviti|