Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 39
tāsāṃ śatānāṃ saptānāṃ pādo'sraṃ vahate pṛthak||35||
vātapittakaphairjuṣṭaṃ śuddhaṃ caivaṃ sthitā malāḥ||35||
śarīramanugṛhṇanti pīḍayantyanyathā punaḥ||36||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
tāsāṃ sirāṇāṃ sambandhīni yāni saptaśatāni, teṣāṃ pādaḥ-pañcasaptatyadhikaṃ śataṃ, asraṃ vahate, asmin dehe| kimbhūtaṃ tadraktam? vātapittakaphairjuṣṭaṃsevitaṃ, śuddhaṃ ca-rairanākrāntamajuṣṭaṃ kṛtvā| pṛthatpratyekaṃ kṛtvā, pādo'sraṃ vahate| evaṃ vātajuṣṭaṃ raktaṃ sirāśataṃ pañcasaptatyadhikaṃ vahate| pittajuṣṭaṃ pañcasaptatyadhikaṃ śataṃ, tathā kaphajuṣṭaṃ pañcasaptyadhikaṃ śataṃ, tathā śuddhaṃ raktaṃ pañca saptyadhikaṃ śataṃ vahate| evaṃ-pūrvoktena prakāreṇa, malāḥsthitāḥ śarīramanugṛhṇanti-vartayanti| anyathā punaḥ-vyatyayena sthitāḥ, pīḍayanti-vikāreṇa yojayanti| §7493