Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 13
sapta cādhārā raktasyādyaḥ kramāt pare||10||
kaphāmapittapakvānāṃ vāyormūtrasya ca smṛtāḥ||11||
garbhāśayo'ṣṭamaḥ strīṇāṃ pittapakvāśayāntare||11||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
na kevalaṃ kalāḥ sapta yāvadādhārā api sapta| raktādīnāmasmin dehe sambhavantīti vākyaśeṣaḥ| raktasyādyorasākhyodhātuḥ, pare-anye ye dhātavaḥ ṣaṭ, te kramātyathākramaṃ, kaphādīnāmādhārāḥ smṛtāḥ-uktāḥ| āmasyānnasya ya ādhāraḥ so'trāmaśabdenoktaḥ| tathā pakvasyānnasya-purīṣatāṃ prāptasya, ya ādhāraḥ sa pakvaśabdenocyate| garbhāśayo-garbhādhāro, yaḥ so'ṣṭamaḥ strīṇāmeva dehe sambhavati na puṃsām| kva śarīradeśe strīṇāṃ sambhavati? ityāha-pittapakvāśayāntara iti| pakvaśabdeneha pakvānnamucyate| pittaṃ ca pakvaṃ ca pittapakke, tayorāśayau ādhārau, pittapakvāśayayorantaraṃmadhyaṃ, pittapakvāśayāntaram| tasmin garbhasyāśayaḥ| §7352