Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 79
atha sampīḍite garbhe yonimasyāḥ prasārayet||81||
mṛdu pūrvaṃ pravāheta bāḍhamāprasavācca sā||81||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
atha-khaṭvārohaṇādanantaraṃ khaṭvāsthitāyā garbhe sampīḍite samantātpīḍite, vāyunā yonimukhākrāntatayā, asyā garbhiṇyā yoniṃ prasārayet-ābhyaṅgādidānena vikāsayet| tataḥ sā-garbhiṇī, garbhaṃ mṛdu kṛtvā pūrvaṃ pravāheta, yāvadyonimukhe nāgato garbhaḥ| garbhaṃ yonidvāramāgataṃ tu jñātvā bāḍhaṃbhṛśaṃ pravāheta, āprasavāt-prasavaṃ yāvat| tathā coktaṃ saṅgrahe (śā. a. 3)- "śanaiḥ śanaiśca pūrvaṃ pravāhiṣṭhāḥ, nirgame bāḍhaṃ garbhasya yonimukhapratipattau bāḍhataramāprasavāditi|" iti| āṅmaryādā vacana ityāḍaḥ karmapravacanīyatve pañcamyapāṅparibhiriti pañcamī|