Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 47
ativyavāyamāyāsaṃ bhāraṃ prāvaraṇaṃ guru||44||
akālajāgarasvapnaṃ kaṭhinotkaṭakāsanam||44||
śokakrodhabhayodvegavegaśraddhāvidhāraṇam||45||
upavāsādhvatīkṣṇoṣṇaguruviṣṭambhibhojanam||45||
raktaṃ nivasanaṃ śvabhrakūpekṣāṃ madyamāmiṣam||46||
uttānaśayanaṃ yacca striyo necchanti tattyajet||46||
tathā raktastrutiṃ śuddhiṃ bastimāmāsato'ṣṭamāt||47||
ebhirgarbhaḥ stravedāmaḥ kukṣau śuṣyenmriyeta vā||47||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
garbhiṇī strī ativyavāyādīnuttānaśayanāntāṃstyajet| na kevalametān anyadyaccāhāravihārādivastujātaṃ striyobahuśaḥ prasūtāstatkālavyāpāranipuṇā vā yāḥ kāścana striyo, necchanti tadapi varjayet| tathā raktastrutiṃ, śuddhiṃ ca-vamanavirecanarūpāṃ, varjayet| bastiṃ-anuvāsanaṃ, aṣṭamaṃ māsaṃ maryādīkṛtya varjayet| aṣṭame tu māse bastiṃ prayojayedevetyarthaḥ| ebhiḥ-varjyairvastubhirāsevyamānaiḥ, garbha āmaḥ-asampūrṇaḥ, stravet-patet, kukṣau vā śuṣyet, mriyeta vā-mṛtyuṃ vā garbhaḥ prāpnuyāt|