Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 18
saṃśuddho viṭprabhe sarpirhiṅgusevyādi(gni)sādhitam||15||
pibet———————————————————————||15||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
saṃśuddhaḥ-kṛtavamanavirecanaḥ, viṭprabhe-viṇmalasaddaśe retasi, āturo ghṛtaṃ pibet| kimbhūtam? hiṅgusevyādisādhitam| atrādiśabdo vyavasthāvācī| tena saṅgrahoktasya
(śā. a. 1)- "hiṅgūśīra[citrakairathavā] citraka[vitunnaka] priyaṅgu[hiṅgu]samaṅgāmṛṇālasiddhamelācocacūrṇapratīvāpam|"ityasya pāṭhasya sūcanā bhavati| hiṅgusevyāgnisādhitamityapare peṭhuḥ| nanu, "asādhyaṃ tu tridoṣaṃ mūtraviṭprabham|" (ślo.12) ityuvāca tantrakṛt| tatkimityasya cikitsopadiṣṭā? brūmaḥ| kiñcitsādhyatā'pyasyāstīti pratipādayituṃ cikitsāmupadideśa śāstrakāraḥ| ata eva mūtraprabhasyāsādhyatvāccikitsāṃ nopādiśat| mūtraprabhārtavaviṭprabhārtavayorapyasādhyatvādevopakramaṃ nābhyadhāt|