Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 36
—————————————na dahetkṣāravāritān||44||
antaḥśalyāsṛjo bhinnakoṣṭhān bhūrivraṇāturān||44||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
kṣāravāritān na dahet| na kevalaṃ yeṣu kṣāro vāritastān na dahet, yāvadantaḥśalyaṃ tathā'ntarlohitaṃ yeṣāṃ tān, tathā bhinnaḥ-śastrādinā, koṣṭhaḥ-śarīramadhyo, yeṣāṃ tān, tathā bhūribhirvraṇairārtān [ ca na dahet ]|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
agnidāhaṃ niṣedhati-na dahediti| antaḥśalyān antarasṛjaśca| saṅgrahe tu (sū.a. 40)-"uṣṇe ca kāle ātyayike tu vyādhau kṛtoṣṇapratīkārasya picchilamannamaśitavato'gnikarma kuryāt|" iti| tathā (saṃ. sū. a. 5 40)-"atha dāhārhamāturaṃ kṛtasvastyayanamupahṛtasarvopakaraṇaṃ prākśiraḥsaṃviṣṭamāptāvalambitaṃ kṛtvā vaidyo nirdhūmavṛhatsthiradīptakhādirabādarādyaṅgārairayoghaṭanaprakāreṇa bhastrānilādhmātairvyajanena cordhvānirgacchajjvālatayā''apāditāpādyamāna bhāsurāgnivraṇairjāmbavauṣṭhādibhirvyādhipradeśavaśāt valayārdhacandrasvastikāṣṭhāpadabindurekhāpratisāraṇavikalpairmuhurmuhurhitopahitābhirvāgbhiradbhiścāturamāśvāsayan dahedāsamyagdāhaliṅgopatteḥ| ucchūnasuṣipralūnadantanāḍīsajantuduṣṭavraṇeṣu tu snehamadhūcchiṣṭaguḍaiḥ pūrayitvā dahet|" iti|10