Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 49
kuṣṭhināmagnidagdhānāṃ piṭikāmadhumehinām||72||
karṇikāśconduruviṣe kṣāradagdhā viṣānvitāḥ||73||
bandhanīyā na māṃspāke gudapāke ca dāruṇe||73||
śīryamāṇāḥ sarugdāhāḥ śophāvasthāvisarpiṇaḥ||74||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
kuṣṭhyādīnāṃ ye vraṇāste na bandhanīyāḥ| tathā, unduruviṣe yāḥ karṇikāḥ koṭharūpāḥ, tāśca na bandhanīyāḥ| tathā, kṣāradagdhā ye vraṇāstathā viṣadagdhā ye vraṇāste ca na bandhanīyāḥ| tathā, māṃspāke vraṇāstathā dāruṇe ca gudapāke-na gudapākamātre, vraṇāste ca na bandhanīyāḥ| māṃspāka iti "māṃsasya paciyuḍghañoḥ" ityalopaḥ| tathā, śīryamāṇāḥ-śadanāvasthāṃ bhajamānāḥ, tathā sarugdāhāḥ tathā śophāvasthāḥ-anekāvasthā bhajanto'pi ye śophāvasthāvasthitāḥ, tathā visarpiṇovisarpāvasthāsthitāḥ te ca na bandhanīyāḥ| idānīṃ sakṛmīṇāṃ vraṇānāṃ cikitsāmāha-
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
vraṇaviśeṣe bandhanaṃ niṣedhati-kuṣṭhināmiti| te ca kuṣṭhādivraṇāstrayodaśa| tatra madhumehināṃ piṭikāḥ| unduruviṣe karṇikāḥ-mūṣakaviṣotthapadmakarṇikākāramāṃsavṛddhayaḥ visarpiṇaḥ-itastato vraṇāḥ|