Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 54
——————————————-jatudigdhāmajātuṣam||37||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
ajātuṣaṃ-dāruveṇvādimayaṃ śalyaṃ, kaṇṭhasrotaḥsthitaṃ jatudigdhāṃ-lākṣāliptāṃ, śalākāmagnitāpitāṃ nāḍyā kṣiptvā pūrvavacchalyamāharet| jatudigdhāmityupalakṣaṇārtham, sikthādidigdhāmapi| yathā śalākayā hartuṃ yujyate tathā kṛtveti bodhyam|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
ajātuṣasyopāyamāha-jatudigdhāmiti| jatudigdhāṃ-lākṣāliptāṃ śalakāṃ, pūrvavacchalyasaṃlagnāṃ kṛtvā jātuṣādanyacchalyamāharet|
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
kaṇṭakaṃ-matsyādijaṃ, māṃsasaṅgena bhuktaṃ kaṇṭhasrotasi sthitaṃ, dravaiḥ-pānīyādibhiḥ saha, pītena keśondukenākṣipet| keśānāṃ samūhaḥ-keśondukam, tena| kimbhūtena keśondukena? sūtrabaddhena,-dīrghasūtragrathitena| vamataḥ-vamanamācarataḥ, kaṇṭakamekadeśasaktasūtraṃ sahasaivākṣipet| evaṃ ca vamanadravyasaṃskṛtairdravaiḥ keśondukaṃ pātavyamityavatiṣṭhate|