Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 1
athātaḥ śalyāharaṇavidhimadhyāyaṃ vyākhyāsyāmaḥ||2||
iti ha smāhurātreyādayo maharṣayaḥ||2||
vakrarjutiryagūrdhvādhaḥ śalyānāṃ pañcadhā gatiḥ||1||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
vakrādibhedabhinnā śalyānāṃ pañcaprakārā gatiḥ-gamanam| kadācicchalyāni vakraṃ kṛtvā, tiryagvā ūrdhvaṃ vā, adho vā, gacchantiḥ kadācidṛju kṛtvā| evamubhayathā tiryagūrdhvādhobhedagamanācchalyānāṃ pañcadhā gatiḥ|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
saśalyaṃ kathaṃ vedyam? ityāha-śalyāharaṇavidhimadhyāyaṃ vyākhyātuṃ pratijānīte-atheti| śalyagatibhedānāha-vakrarjviti| saṅgrahe tu (sū.a.37)-"trividhaḥ gatiḥ śalyānāmūrdhvamadhastiryak ca| sā punaḥ pratyekamṛjuvakrabhedena dvividhā|"iti|5
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
iti sāmānyenāntaḥsthitasya ṣalyasya lakṣaṇamabhidhāya, tvagādigatasya viṣeṣamāha-antaḥśalyasya lakṣaṇamāhadhyāmamiti|