Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 57
aśuddhaṃ srāvayedbhūyaḥ sāyamahnyapare'pi vā||44||
snehopaskṛtadehasya pakṣādvā bhṛśadūṣitam||45||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
aśuddhaṃ-vātādiduṣṭarudhiralakṣaṇena duṣṭaṃ jñātvā, bhūyaḥ-punaḥ, srāvayet| kadā? sāyaṃ-aparāhne, tasminneva dine| athavā, apare'hni-dvitīye dine| athavā snehenopaskṛtobhāvito, deho yasya tathāvidhasya bhṛśadūṣitaṃ-atiśayena duṣṭaṃ raktaṃ, pakṣādūrdhvaṃ punaḥ srāvayet| evamaśuddhaṃ raktaṃ yathāyogaṃ sāyamahnyapare pakṣādūrdhvaṃ vā prasthaparimāṇameva srāvayenna tato'dhikamiti raktasrutau kramaḥ| prasthaparimāṇaṃ ca tantrāntare gaditam "vamane ca vireke ca raktātīsārayorapi| sārddhatrayodaśapalaṃ prasthamāhurmanīṣiṇaḥ||" iti|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
kiñcicchheṣaṃ duṣṭaraktaṃ sthāpayeduta sarvaṃ srāvayet? iti saṃśayāpanodārthamidamāha-[prathamasrāveṇāsamyak śuddhau] punaḥ srāvakālamāha-aśuddhamiti| bhṛśadūṣitaṃ tu punaḥ snehayitvā pakṣāt srāvayet|