Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 7
gateranveṣaṇe ślakṣṇā gaṇḍūpadamukhaiṣaṇī||8||
bhedanārthe'parā sūcīmukhā mūlaniviṣṭakhā||9||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
eṣaṇī nāma śastram gatervraṇānāmanveṣaṇe yojyam| kīdṛśī? ślakṣṇā-komalasparśā| tathā, gaṇḍūpadamukhamiva mukhaṃ yasyāḥ sā gaṇḍūpadamukhā| dvitīyāmeṣaṇīmāhasa0-aparaiṣaṇī bhedanārthe sūcīmukhā syāt| tathā, mūle niviṣṭaṃ-kṛtaṃ, khaṃ-chidraṃ, yasyāḥ sā mūlaniviṣṭakhā| §5593
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
anveṣaṇārthameṣaṇīmāha-gateriti| gateḥ-nāḍīvraṇasya| ā ra0-bhedanārthameṣaṇīmāha-bhedanārtha iti| bhedanatvaṃ kṣārāktasūtrapraveśanena|