Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 11
————pañcamukhacchhidrā catuṣkarṇasya saṅgrahe||13||
vāraṅgasya, dvikarṇasya tricchhidrā tatpramāṇataḥ||14||
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
catuṣkarṇavāraṅgasaṅgrahaṇīṃ nāḍīmāha-nāḍīti| pañcamukhacchidrāmukhe chidrapañcakayutā| dvikarṇasaṅgrahaṇīṃ nāḍīmāhadvikarṇasyeti| tatpramāṇataḥ-saṅgrahyapramāṇena| etacca nāḍīdvaye chidramānam|
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
pañcamukhāni chhidrāṇi yasyāḥ sā| catuṣkarṇasya vāraṅgasya saṅgrahe-saṅgrahaṇanimittamidaṃ yantram| catvāraḥ karṇā yasya vāraṅgasyeti samāsaḥ| tatra śarādidaṇḍapraveśaḥ śikhākāraḥ kīlako vāraṅga ucyate| dvikarṇasya vāraṅgasya tricchhidrā nāḍī syāt| trīṇi chhidrāṇi yasyāḥ sā tricchhidrā| chhidraśabdasyopalakṣaṇarthatvāt trimukhetyetadapi draṣṭavyam| tasya vāraṅgasya pramāṇaṃ tatpramāṇaṃ tasmādvāraṅgapramāṇataḥtadanusāreṇa nāḍīpramāṇaṃ jñeyam|