Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 4
nivātasthasya vāmena pāṇinonmīlya locanam||2||
śuktau pralambayā'nyena picuvartyā kanīnike||3||
daśa dvādaśa vā bindūn dvyaṅgulādavasecayet||3||
tataḥ pramṛjya mṛdunā cailena, kaphavātayoḥ||4||
anyena koṣṇapānīyaplutena svedayenmṛdu||4||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
nivātasthānasthitasyāturasya vaidyo vāmena pāṇinonmīlya locanamapāṅgadeśe bhājanaṃ nidhaya, anyena-dakṣiṇakareṇa, picuvartyā śuktyāṃ pralambayā daśa dvādaśa vā bindūn dvyaṅgulāt-nātinikaṭānnātidūrāt, kanīnike'vasecayet| tata iti anantaraṃ, komalena vastrakhaṇḍena pramṛjya-śodhayitvā, anyena-śodhanāt, cailena koṣṇajalaplutenākṣi mṛdu svedayetnātiśayena| kayordoṣayoḥ? vātakaphayoḥ,-na tu pittaraktayorityarthaḥ|