Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 63
pakṣādvireko vamite tataḥ pakṣānnirūhaṇam||83||
sadyo nirūḍhaścānvāsyaḥ saptarātrādvirecitaḥ||83||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
uttamaśuddhyā śuddhe vamite pakṣādanantaraṃ virekaḥ kāryaḥ| yasmāt pravarayā śuddhyā śuddhe suvamite peyādikrameṇa saptāhāt prakṛtibhojanāpattiḥ| tataḥ saptāhenaikāntarānuvāsanadānena snigdhasya vireka iti pakṣeṇaiva yujyate| tataḥ-anantaraṃ, pakṣātparato nirūhaḥ| yataḥ kṛtavirekasya saptāhāt prakṛtibhojanāpattau snehanārthamanuvāsanenaikāntaritena snigdhasya nirūho yujyata iti pakṣeṇaiva yuktaḥ| nirūḍhaśca sadya evānuvāsyaḥ| tathā ca prāgabhyadhāyi (ślo. 52) - "atha vātārditaṃ bhūyaḥ sadya evānuvāsayet|" iti| virecitaḥ saptarātrādūrdhvamanuvāsyaḥ| yataḥ saptāhena prakṛtibhojanāpattiḥ, tataḥ snehanārthamanuvāsanaṃ yuktam|