Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 43
trayaste sannipāte'pi doṣān ghnanti yataḥ kramāt||59||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
sannipāte'pi traya eva bastayo hitāḥ| yasmātte doṣāntrīn, krameṇa parākurvanti|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
sannipāte trīṇyeva puṭānītyata āha-trayaśceti| vātapitte vātakaphe pittakaphe tūktanyāyādeva dvau|
1.19.130
tribhyaḥ paraṃ bastimato necchantyanye cikitsakāḥ||60||
na hi doṣaścaturtho'sti punardīyeta yaṃ prati||60||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
ata eva hetostribhyo bastibhyaḥ paramapare bhiṣajo nirūhaṃ necchanti| yatastrayo doṣāstribhirbastibhirnivartitā iti| caturtho doṣo na vidyate, yaṃ lakṣīkṛtya bhūyaścaturthaḥ puṭako dīyate|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
uktaniyamasya matāntaratvamāha-tribhyaḥ paramiti| ataḥyataḥ kramāddoṣān ghnanti| nanu, raktaṃ caturyo doṣo'stītyata āha-na hīti| raktasya dūṣyatvānna doṣatvam|