Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 10
mūlācchidrapramāṇena prānte ghaṭitakarṇikam||14||
vartyā'gre pihitaṃ, mūle yathāsvaṃ hyaṅgulāntaram||15||
karṇikādvitayaṃ netre kuryāt——————————||15||
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
yantrasya prānte karṇikāsthāpanamāha-mūlacchipramāṇeneti| mūlacchidrapramāṇena prānte parikalpya tatsīmarūṇaṃ karṇikāṃ ghaṭayet| yantrāgracchidraṃ vartyā pidheyamityāhavartyeti| saṅgrahe tu (sū. a. 28) - "karṇikāntaḥpratibaddhasūtrāntargṛhītā ghacailavarti|" ityuktam| yantramūlasthakarṇikādvayamadhye dvyaṅgulamantaraṃ kāryamityāha -mūle yathāsvamiti| yathāsvaṃ-yamuddiśya yantraṃ tadaṅgulaiḥ|
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
mūle yacchidramuktaṃ tatpramāṇena prānte ghaṭitāsampāditā, karṇikā-chatrākārā gudādhikāntaḥpraveśarodhinī, yasmiṃstadevam| tathā, vartyā-daśādikṛtayā, prānte (agre) pihitaṃ-sthagitam| yathāsvaṃ-ūnavarṣādikasya tadaṅgulapramāṇena, dvyaṅgulāntaraṃ karṇikāyugalaṃ mūlapradeśe netre vidadhīta bastipuṭayojanārtham|