Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 7
uraḥ sthānamudānasya nāsānābhigalāṃścaret||5||
vākpravṛttiprayatnorjābalavarṇasmṛtikriyaḥ||6||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
udānasya pradhānamuraḥ sthānam, nāsādīṃśca carati| vākpravṛttyādikriyaḥ| prayatnaḥ-kāryeṣu padārthagrahaṇādiṣūdyamaḥ|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
udānasya sthānakarmāṇyāha-uraḥ sthānamiti| udānasyoro'vasthitisthānam| nāsādi vicaraṇasthānam| vākpravṛttyādikaṃ karma| prayatnaḥ-utsāhaḥ| ūrjā-prāṇanam|
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
vyāno hṛdaye sthitaḥ prādhānyena kṛtsne-sarvasmin, śarīre carati| tathā, mahājavaḥ-śīghragatiḥ, prāṇādyapekṣayā| tathā, gatyādikāḥ kriyāḥ prāyaḥ sarvadehināṃ tasmin-vyāne, pratibaddhāḥ-tadāyattāḥ| gatiḥ-caṅkramaṇam| apakṣepaṇaṃ-aṅgasyādhoanayanam| utkṣepaḥ-aṅgasyordhvanayanam| nimeṣaḥ-akṣṇornimīlanam| unmeṣaḥtayorvikāsaḥ| ādigrahaṇena jṛmbhaṇānnāsvādanaviśodhanādiparigrahaḥ|