Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 40
nordhvajatrugadaśvāsakāsoraḥkṣatapīnase||53||
gītabhāṣyaprasaṅge ca svarabhede ca taddhitam||53||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
ūrdhvaṃ jatruṇaḥ-ūrdhvajatru, tasmin ye gadāsteṣu tatanupānaṃ, na hitam| tathā, śvāsādiṣu na hitam| gītabhāṣyayoḥ prakarṣeṇa saṅgaḥ-sātatyena sambandhaḥ, tasmin| tathā, svarabhede-svarasāde na taddhitam| ūrdhvajatrugadādīnāṃ hyanupānaṃ pradūṣyāmāśayamuraḥkaṇṭhasthitamāhārajaṃ snehamāsādyābhiṣyandāgnisādacchardyādīnāmayān vidadhyāt|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
ūrdhvajatrugadādāvanupānaṃ niṣedhati-nordhvetyādi| vakṣaḥskandhayoḥ sandhī-jatruṇī, tayorūrdhvaṃ-ūrdhvajatru,kaṇṭhādikapālantam, tatra ye gadāste-ūrdhvajatrugadāḥ| kāsotpatteḥ prāgapi niṣedhārthamuraḥkṣatagrahaṇam| gītabhāṣyayoḥ prasaṅgo-gāyanādhyayanādyabhyāsaḥ|5
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
praklinnadehādīnāṃ pānamātraṃ niṣedhati-praklinneti| praklinnadehaḥ-kledabahulaśarīraḥ| mehādibhirāturāḥ|