Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 30
bhasmapāṃśuparidhvastaṃ tadeva ca samākṣikam||45||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
tadeva-hārītamāṃsaṃ, bhasmapāṃśuparidhvastaṃ samākṣikaṃ viruddham| bhasma ca pāṃśuśca bhasmapāṃśū,bhūtireṇū, tābhyāṃ paridhvastaṃ-dhūsaritam| siddhasāre coktam-"na jātu kaṭutailena bhṛṣṭāmadyādupodakām| priyaṅgukalkadigdhāṅgaḥ pāyasaṃ na samācaret||" iti| 5
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
hārītamāṃsasya bhasmādisaṃyogādvirodhamāhabhasmeti| bhasmanā pāṃśunā vā paridhvastaṃ-sadyo vilulitam, madhuyuktaṃ tadeva-hārītamāṃsaṃ, sadyo jīvitaṃ vyāpādayatītyarthaḥ|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
anuktavirodhasaṅgrahārthaṃ virodhasāmānyalakṣaṇamāhayatkiñciditi| yaktiñciddravyaṃ doṣamutlkeśayati na tu nirharati, tatsarvaṃ viruddham| samāsataḥ-saṅkṣepāt| vistarastu saṃyogādibhedairanantaḥ| śodhanamapyutlkeśayati paraṃ nirharati, śamanamapi na nirharati paraṃ notlkeśayati, iti na tayorviruddhatvam|