Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 14
viṣabhuktāya dadyācca śuddhāyordhvamadhastathā||27||
sūkṣmaṃ tāmrarajaḥ kāle sakṣaudraṃ hṛdviśodhanam||27||
śuddhe hṛdi tataḥ śāṇaṃ hemacūrṇasya dāpayet||28||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
viṣabhuktāya puṃse ūrdhvamadhaśca śuddhāya kāle sūkṣmaṃ-atiślakṣṇaṃ tāmracūrṇaṃ samākṣikaṃ dadyāt| kimbhūtam? hṛdviśodhanaṃ,-hṛdayaśuddhaye ityarthaḥ| viṣabhuktāyeti 'āhitāgnyāditvāt' paranipātaḥ| kāla ityupalakṣaṇam| deśasātmyāgnyādīn vyapekṣetetyarthaḥ| śuddhe hṛde-svaliṅge jñāte, tataḥ-anantaraṃ, hemacūrṇasya śāṇaṃ-karṣacaturthāṃśaṃ, dāpayet|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
kṛtapūrvoktopacārasya viṣaśeṣaśaṅkānivṛtyarthamupacāramāhaviṣabhuktāyeti| śuddhāyeti punarapi kṛtavamanavirecanāya| kāle-auṣadhakāle, saṃsarjanakramānantaramityarthaḥ| hṛdviśodhanaṃ-hṛdayasthitaviṣanirharaṇaṃ, tāmracūrṇaṃ prayojayet| tataḥ-karṣacaturthāṃśam,hemacūrṇamadyāt|