Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]

273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226

The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).


sarvagandhaiḥ samāyojya pacetpakve ca nikṣipet|| somarājīṃ sunandākhyāṃ saralāṃ gandhanākulīm| cāraṭīṃ trāyamāṇāṃ ca prokṣayettena tāṃ bhuvam|| sunandākhyā-gorocanā| cāraṭī-padmacāriṇī| saviṣaṃ virasaṃ toyaṃ koviṣṇaṃ rājibhiścitam| phenilaṃ guru vicchinnaṃ khagairanabhinanditam|| mṛtākulitamatsyaṃ ca sparśāttacchophakaṇḍumat| odanaḥ sādhitastena bhuktamātro vidahyāe|| vidagdhaḥ pacyate kṛcchrātpavko mūrcchājvarapradaḥ| darśayetsarvato nīlapītakarburalohitam|| tatra śigrvādimagadaṃ bhūmidoṣoditaṃ pibet| ajaśṛṅgīṃ viśālākhyāṃ viṣaghnīmuttamāraṇīm|| phaṇijjakaṃ prativiṣāṃ dagdhvā tadbhasma gālayet| bahuśo gālitaṃ tacca pācayettatra ca kṣipet|| kalkayetvā pratīvāpaṃ saralāṃ rajanīdvayam| elāmudīcyaṃ mañjiṣṭhāṃ sunandāṃ bākucīmapi|| pātyante bindavastasmādyatra tannirviṣībhavet|| pāṭalāpāribhadrāśvakarṇasyāmāka śigrukān|| kalaśāntargatān dgdhvā prakṣipetsaviṣe'mbhasi| śīte gharmo himaścoṣṇe māruto viṣasaṃyutaḥ|| bhramamūrcchādikārī ca śigrvādistatra ceṣyate| devadārunatānantāmadhukāñjanagairikam|| vajrakandaṃ latāṃ rodhraṃ vikiret ślakṣṇacūrṇitam| vṛkṣāgreṣu patākāsu dūṣyeṣu sumahatsu ca|| sarvataścūrṇasamparkānnirviṣo jāyate'nilaḥ| vikṛtā bhavati cchāyā pādape viṣadūṣite|| nirgandhamatigandhaṃ tatpuṣpaṃ hṛcchirorujam| kuryāt, phalapalāśādi kaṇḍūākātisārakṛt|| bhūmi muddiśya yatproktaṃ tatsarvaṃ tatra śasyate| na ca kanyāmaviditāṃ saṃspṛśedaparīRevision:kṣitām63c b84 || vividhān kurvateCompiled: March 13, 2018

yogān kuśalāḥ khalu mānavāḥ| ājanmaviṣasaṃyogātkanyā viṣamayī kṛtā|| sparśocchvāsādibhirhanti

1.7.38 Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā

pūrvoktaṃ tryūṣaṇādiṃ ca snānīye'mbhasi yojayet|

kvātho'thavā'rkakusumaśvetāpāmārgasarṣapaiḥ|| sadadhyājyaḥ kṛto yuktaiḥ kāmātānākulīyakaiḥ| kalko candanakṣīripalāśadrumavalkalaiḥ|| mūrvailavālusurasānākulītandulīyakaiḥ|

kvāthaḥ sarvodakāryeṣu kākamācīyutairhitaḥ||


rocanāpatranepālīkuṅkumaistilakaṃ vahan| viṣairna bādhyate syāñca nārīnaranṛpapriyaḥ|| cūrṇairhadrāmañjiṣṭhākiṇihīkaṇanimbajaiḥ|| digdhaṃ nirviṣatāmeti gātramityāha gautamaḥ|| nasyapānāsānālepairyuñjyātsañjīvanādikān| agadān viṣajagdhasya tīkṣṇāni damanāni ca|| agadān-viṣatantroktān| pippalīmadhukakṣaudraśarkarekṣurasaiḥ saha| virecanaṃ śirāmokṣaṃ praptaṃ visrāvaṇaṃ yadi|| hradayāvaraṇaṃ kāryaṃ prāgevāmitramadhyagaḥ| pibeddhṛtamajeyākhyamamṛtaṃ vā'pyabhuktavān|| ajeyāmṛte-viṣatantrokte| sarpiḥ kṣaudraṃ dadhi kṣīramantataḥ śītalaṃ jalam|| antataḥ-ante sarvābhāve, ata eva pūrveṣu pūrvābhāve paramita labhyate| sitāmadhukapālindīkalkavanmāṃsamiṣyate|| godhāhariṇababhrūṇāṃ sakaṇāśuṇṭhi pārṣattam| sanāgaraṃ sātiviṣaṃ śikhinaḥ sasitophalam|| suśītāḥ saghṛtāścaiṣāṃ yathāsvaṃ kalpitā rasāḥ| ithyaṃ viṣagarādibhyo rakṣedvaidyo nareśvaram| syāttaduccheda ucchedaḥ prajānāṃ sarvakarmaṇām|| ājñādhairyakṣamātyāgā mānuṣatve'pyamānuṣāḥ| yadrājñaḥ karmabhistasmādārādhyo'sāvatīndriyaiḥ|| yatra sākṣānnṛpastatra nijñātaḥ praviśedbhiṣak| na sammato'pyanucitaṃ yānasthānāsanaRevision: bha63c b84 jet|| ucitaṃ puratoCompiled: March 13, 2018

rājñastiṣṭhedvākyaṃ ca nākṣipet| ahīnakālaṃ rājārthaṃ, svārthaṃ priyahitaiḥ saha|| deśe kāle parārthaṃ ca

Let's grow together!

I humbly request your help to keep doing what I do best: provide the world with unbiased sources, definitions and images. Your donation direclty influences the quality and quantity of knowledge, wisdom and spiritual insight the world is exposed to.

Let's make the world a better place together!

Like what you read? Help to become even better: