Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 164
hiṅgu vātakaphānāhaśūlaghnaṃ pittakopanam||152||
kaṭupākarasaṃ rucyaṃ dīpanaṃ pācanaṃ laghu||153||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
hiṅgu vātādighnaṃ pittakopanaṃ kaṭvādiguṇayuktaṃ ca| §1822
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
harītakīguṇānāha-kaṣāyeti| kaṣāyeti pañcarasatve'pyatiśayārtham| vilavaṇā-svādvamlakaṭukaṣāyatiktarasetyarthaḥ| buddherindriyāṇāṃ ca balapradā| purāṇajvaro-jīrṇajvaraḥ| śoṣorājayakṣmā| moho-mūrcchā| srotasāṃ vibandhaḥ-srotorodhaḥ| kaphavātajāniti kuṣṭhādīnāṃ viśeṣaṇam| tāṃstāṃścetianyeṣāmapyevaṃprakāraṇāmānulomyādisādhyānāṃ grahaṇārtham| nanu, "svādvamlabhāvātpavanaṃ, kaṭutiktatayā kapham| kaṣāyamadhuratvācca pittaṃ hanti harītakī||" iti khāraṇādinā pittaghnatvamapyuktam| tatkimiti kaphavātayorgrahaṇam| satyam| pittajānapi vyādhīn jayet, kaphavātajāṃstvatiśayena, uṣṇavīryatvāt| khāraṇādinā harītakīlakṣaṇamupyuktam-"kṣiptā'mbhasi nimajjedyā guṇakṛtsā prakīrtitā|" iti|