Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 132
varā śākeṣu jīvantī sārṣapaṃ tvavaraṃ param||2||
iti śākavargaḥ||2||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
śākeṣu madhye jīvantī varā| sārṣapaṃ punaravaram| iti śākavargaḥ|
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
śākānaṃ tāratamyamāha-varā śokeṣviti| paramiti-anyānyapi praśastāni, jīvantī tu praśastatarā| yadāha suśrutaḥ (sū. a. 46/335)- "satīno vāstukaścañcuścillī mūlakapotika| maṇḍūkaparṇī jīvantī śākavarge praśasyate||" iti| saṅgrahe tu (sū. a. 7)-"śyāmāśālmalikāśmaryaphañjībāṣpikayūthikāḥ| vṛkṣādanīkṣīravṛkṣabimbītunikavṛkṣakāḥ|| rodhraḥ śaṇaḥ karbudāraḥ saśelurvṛṣamūṣikā| bhallātakaḥ kovidāraḥ kamalotpalakiṃśukam|| paṭolādiguṇaṃ svādu kaṣāyaṃ pittajitparam| baddhamūtrā sarā phañjī karīraṃ syādabhīrujam|| satiktaṃ laghu cakṣuṣyaṃ vṛṣyaṃ doṣatrayapraṇut| vātapittaharā bhaṇḍī parvaṇī parvapuṣpilkā|| [*sata rūḍhaṃ kadambaṃ ca rūkṣaṃ grāhi himaṃ guru| 5 laghuruṣṇā sarā tiktāsorubūkā ca lāṅgalī|| vātalau kaṭutiktāmlau bhedinau tilavetasau| tadvat pañcāṅgulo, vaṃśakarīrāstu vidāhinaḥ|| bilvarāsrābalāśākaṃ vātaghnamatisārajit| vāyuṃ vatsādanī hanyātkaphaṃ gaṇḍīracitrakau|| ] iti| iti śākavargaḥ|10