Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 112
śatāvaryaṅkurāstiktā vṛṣyā doṣatrayāpahāḥ||99||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
śatāvaryā aṅkurāḥ-prarohāḥ, tiktarasā vṛṣyāḥ śukrakṛtastridoṣaghnāśca|
1.6.334
rūkṣo vaṃśakarīrastu vidāhī vātapittalaḥ||99||
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
vaṃśāṅkuraguṇānāha-rūkṣa iti| vaṃśo-veṇuḥ, tasya karīraḥaṅkuraḥ| nanu, doṣala ityucyatām, suśrutena kaphakaratvasyoktatvāt"veṇoḥ karīrāḥ kaphalā madhurā rasapākataḥ| vidāhino vātakarāḥ sakaṣāyā virūkṣaṇāḥ||" iti| maivam| anārṣo'yaṃ pāṭhaḥ, jaijjaṭopekṣitatvāt| ārṣastu-"veṇoh karīrāḥ śleṣmaghnāḥ" ityādi| uktaṃ hi saṅgrahe (sū. a. 7)- "vaṃśakarīrāstu vidāhinaḥ| vātapittakarā rūkṣāḥ kaṭupākāḥ kaphāpahāḥ||" iti| mādhavakāreṇāpyuktam"vātapittakarā rūkṣāḥ kaṭukā rasapākataḥ| veṇoḥ karīrāḥ śleṣmaghnāḥ sakaṣāyā vidāhinaḥ|| iti| yattukandavarge sauśrutīyāḥ paṭhanti (sū.a. 46/305)-"veṇoḥ karīrā guravaḥ kaphamārutakopanāḥ|" iti| tadapyanārṣam, punaruktatvāt| vaṃśamūlāṅkuraviṣayaṃ vā|