Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 69
chedī madhvāsavastīkṣṇo mehapīnasakāsajit||75||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
madhvāsavo-mākṣikeṇa sandhīyate mādhavākhyo madyaviśeṣaḥ, chedī tīkṣṇo mehādināśanaśca| aṣṭāṅgasaṅgrahe tu (sū.a.6) surāsavādayo gaditāḥ| tathā cāpaṭhat"surāsavastīvramadaḥ svādustīkṣṇo'nilāpahaḥ| maireyo madhuro vṛṣyaḥ saraḥ santarpaṇo guruḥ||"ityādi| 5 tatra madhunaiva surāsandhānena yā kriyate, tāṃ surāṃ surāsavamāhuḥ| maireyaḥ-kodravairjāyate|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
madhvāsavaguṇānāha-chedīti| madhukṛtaṃ madyaṃmadhvāsavaḥ| āsavaśabdo madyamātravacanaḥ| chedīsaṃhatakaphādiviśleṣī|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
madyavarge sandhānasāmānyāt śuktādīnyāha| tatra śuktaguṇānāharaktapittakaphotkledīti| śuktaṃ-kandādisandhānam| uktaṃ hi (śārṅgadhare ma. a. 10/17)-"kandamūlaphalādīni sasnehalavaṇāni ca| yatraikatrābhiṣūyante tacchuktamabhidhīyate|| guḍastivakṣuraso madyaṃ mārdvīkaṃ ca dravaṃ yadā| guḍekṣumadyamārdvīkaśuktāni syustadā kramāt||' iti| yattūktaṃ vṛndena-"yanmastvādi śucau bhāṇḍe saguḍakṣaudrakāñjikam| dhānyarāśau trirātrasthaṃ śuktaṃ cukraṃ taducyate||' iti| tacchuktaviśeṣalakṣaṇam| raktādīn kledayati-atidravīkarotīti tattathā| 10 śiśirasparśaṃ-sparśe śītam| dṛk-darśanaśaktiḥ|