Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 32
tathā sa labhate śarma sarvapāvakapāṭavam||30||
dhīvarṇendriyavaimalyaṃ vṛṣatāṃ dairghyamāyuṣaḥ||30||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
tathā-tena prakāreṇa pūrvaṃ śodhanaṃ tato bṛṃhaṇaṃ tato rasāyanaprayoga ityevaṃrūpeṇa, saḥ-śodhanādisevī puruṣaḥ, śarma-svāsthyaṃ, labhate| tathā sarvetyādi| sarve ca te pāvakāśca sarvapāvakāḥ, teṣāṃ pāṭavaṃ-śaktiṃ labhate| tatra (hṛ. śā. a. 3/59)-"bhaumāpyāgneyavāyavyāḥ pañcoṣmāṇaḥ sanābhasāḥ" iti pañca mahābhūtāgnayaḥ, sapta dhātvagnayaḥ, trayodaśo jāṭharāgniriti| dhīvarṇetyādi| dhīvarṇayoścakṣurādīndriyāṇāṃ ca vaimalyaṃ labhate| tathā, vṛṣatāṃ-strīgamanasāmarthyaṃ labhate| tathā, dairdhyamāyuṣaḥ-jīvitasyādhikyaṃ labhate|10
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
śodhanādiprayogasya phalamāha-tathā sa iti| śarmasukham| sarvapāvakāḥ-jāṭharāgnibhūtāgnidhātvagnayaḥ| vṛṣatāṃ-sambhogakṣamatvam| iti bṛṃhaṇaprakaraṇam|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
atha bhūtādyasparśanam| tatra bhūtādīnāṃ rogahetutvamāhaye bhūteti| bhūto-grahaḥ| vāyuḥ-jañjhāmārutādiḥ| kṣataṃśastrakṣatam| bhaṅgaḥ-skhalanādihetuko gātrabhaṅgaḥ| ādiśabdāt śramādayaḥ| ādyaśabdāt śokādayaḥ|