Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 7
—————————————————-tadauṣadham||5||
vartyabhyaṅgāvagāhāśca svedanaṃ bastikarma ca||5||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
tadauṣadhaṃ-teṣāṃ vātādirodhajānāṃ rogāṇāmauṣadhaṃ cikitsitaṃ bhavati| kiṃ tat? ityāha-vartītyādi| vartiḥmadanaphalādikṛtā phalavartisaṃjñā| abhyaṅgaḥ-abhyañjanam| avagāho vātaharadravyasādhite drave droṇyāṃ nihite pāyudeśasyāvasthāpanam| svedanaṃ-svedaḥ| bastikarmamalapravṛttaye bastividhau vakṣyamāṇam|
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
uktānāṃ vātādirodhajānāṃ rogāṇāmauṣadhamāha-tadauṣadhamiti| karma cetyantena| teṣāṃ-adhovātaviṇmūtrarodhajānāmauṣadham| vartiḥ-gude praṇidheyā phalavartisaṃjñā| vatriḥ-gude praṇidheyā phalavartisaṃjñā| avagāhaḥ-tailādipūrṇadroṇyāṃ nimajjanam|5
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
viḍrodhajānāṃ viśeṣamāha-annapānaṃ ceti| viḍbhediyavamastvādikam| yakṣmasu-rogeṣu| cakāraḥ sāmānyānupraveśārthaḥ| anyathā 'brāhmaṇebhyo dadhi dīyatāṃ takraṃ kauṇḍinyāya' itivat sāmānyabādhaḥ syāt|