Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 39
nīcaromanakhaśmaśrurnirmalāṅghrimalāyanaḥ||31||
snānaśīlaḥ susurabhiḥ suveṣo'nulbaṇojjvalaḥ||31||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
nīcānyadīrghāṇi romanakhaśmaśrūṇi yasya sa evaṃbhūto bhavet| romāṇi-bāhūruprabhṛtiṣu romāṇi keśāścocyante| tathā ca "hṛṣerlomasu"ityatra sūtre vivṛtam'lomāni mūrdhajānyaṅgajāni ceha gṛhyante' iti| nīcalomādikaphalaṃ ca muninoktam (ca.sū.a.5/96)- "pauṣṭikaṃ dhanyamāyuṣyaṃ śuci rūpavirājanam| keśalomanakhādīnāṃ kṛntanaṃ samprasādhanam" iti| tathāṅghrī-pādau| malāyanāni-ghrāṇakarṇādīni| nirmalānyaṅghrimalāyanāni yasya sa evam| asya ca phalam (ca.sū.a.5/95)—5 "medhyaṃ pavitramāyuṣyamalakṣmīkalināśanam| pādayormalamārgāṇāṃ śaucādānamabhīkṣṇaśaḥ" iti| snānaṃ śīlayatīti snānaśīlo-nityasnāyī syāt| tathā, susurabhiḥ-sugandhiḥ| śobhano jīrṇamalinavastrādivivarjito veṣo yasya sa suveṣaḥ| anulbaṇo'nuddhataḥ, sa cāsāvujjvalaścānulbaṇojjvalaḥ| anuddhataveṣaḥ ujjvalaśca syādityarthaḥ|