Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 38
anuyāyātpratipadaṃ sarvadharmeṣu madhyamām||30||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
sarvadharmeṣu madhyamāṃ pratipadaṃ pratipattimanuyāyātsarveṣvācāreṣu madhyamaṃ mārgamanuvarteta| naikatrāsaktiṃ kuryādityarthaḥ|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
sarvadharmānusaraṇaṃ vidhatte-anuyāyāditi| sarvadharmeṣu madhyamāṃ pratipadamanuyāyāt-sarveṣvātmakṛtyeṣu rāgadveṣarahitāṃ buddhimanusaret| madhyasthaḥ sarvān dharmānanutiṣṭhedityarthaḥ|
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
nīcaromatvādikaṃ vidhatte-nīceti| nīcatvaṃ chedena kāryam| romaśabdena keśā api gṛhyante| uktaṃ hi carake (sū.a. 8/18)-"triḥ pakṣasya keśaśmaśrutomanakhānsaṃhārayet" iti| tathā, nirmalāṅghrimalāyanaḥ| malāyanaṃśrotrādi| snānaśīlaḥ-kāladvaye'pi snānaniṣṭhaḥ, pratyahaṃ snānasya prāgvihitatvāt| uktaṃ ca carakeṇa (sū. a. 8/18)- "dvau kālāvupaspṛśet" iti| susurabhirgandhamālyādidhāraṇena| suveṣo vastrālaṅkārādidhāraṇena| anulbaṇojjvalo'nuddhataśṛṅgāraḥ| ujjvalaḥ-śṛṅgārarasaḥ|
§367 10