Apastamba Grihya-sutra [sanskrit]

41,347 words | ISBN-10: 8186937838 | ISBN-13: 9788186937839

The Sanskrit edition of the Apastamba Grihya-sutra with the commentaries of Haradatta (called the Anakula-vritti) and Sudarshana (called the Grihyatatparyadarshana-vyakhya). The Apastamba Grihyasutra is a short treatise on Vedic rituals which, together with the Hiranyakeshin-grihya-sutra, belongs to the Taittiriya School of the Black Yajur-Veda. Original titles: Āpastambagṛhyasūtra (आपस्तम्बगृह्यसूत्र), Haradatta Anākulāvṛtti (हरदत्त अनाकुलावृत्ति), Sudarśana Gṛhyatātparyadarśanavyākhyā (सुदर्शन गृह्यतात्पर्यदर्शनव्याख्या)

Sutra 19.13

īśānāya sthālīpākaṃ śrapayitvā kṣaitrapatyaṃ ca prācīmudīcīṃ diśamupaniṣkramya sthaṇḍilaṃ kalpayitvāgnerupasamādhānādi // ĀpGs_19.13 //


(pa.7khaṃ.,19-13)

Haradatta’s Anākulā-vṛtti (sūtra 19.13)

atha īśānabalirnāma pākayajño vakṣyate śūlagava iti yasya prasiddhiḥ gavālambhanaṃ ca tatra śāstrāntare

coditamaśmākaṃ tu sthālīpākaeva /
etāvat gorālambhasthānamiti niyamāt /
nityaścāyaṃ puruṣasaṃ skāraḥ na kāmyonaimittiko /

kāmanimittayoreśrutatvāt /
sakṛcca kartavyaḥ kālasaṃyogābhāvāt /
kālasaṃyoge hyabhyāvṛttirbavati /
tasya kālasya punaḥ punassambandhāt /
kaḥ punarasya kālaḥ?śaradi vasante veti śāstrāntaram /
ārdrayā kartavyamiti ca /
udagayanādiniyamaścāsmākam /
tatra phalgune māsi pūrvapakṣe

aṣṭamyārdrayāsampadyate so'sya mukhyaḥ kālaḥ /
tena yakṣyamāṇo gṛhe sthālīpākaṃ śrapayati aupāsane īśānāya devāya saṅkalpitamekaṃ, kṣetrapataye cāparam /
taissaha prācīmudīcīṃ diśaṃ grāmāt bahi rupaniṣkramya yatra yakṣyamāṇo bhavati tatra devayajanāya devagṛhayośca paryāptamekaṃ sthaṇḍilaṃ kalpayitvā tasya pūrvārdhe aganyāyatanamullikhyāgniṃ pratiṣṭhāpyopasamādhānādi tantraṃ pratipadyate /
dvandva pātrāṇi, paridhayaḥ //13//

________________________


Sudarśana’s Gṛhyatātparyadarśana-vyākhyā (sūtra 19.13)

īśa aiśvarye"iti dhātvathesmṛteḥ niratiśayamaiśvarya yasya sa īśānaḥ praṇavopāsanādibhirupāsyo maheśvara ityarthaḥ /
tasmai īśānāya sthālīpākaṃ homādibhyaḥ paryāptaṃ pārvaṇavadaupāsane śrapayitvā, pratiṣṭhitābhighāraṇāntaṃ karoti /

kecit-trīnodānān kalpayitvāgnimabhyānīya tato bahiḥ pratiṣṭhāpya trayāṇāmabhighāraṇamiti /

tena kṣaitrapatyaṃ ca sthālīpākaṃ laukikāgnau śrapayati, tasyānagnau pradeyatvāt /
atha yathārtha sambhārānādāya grāmāt prācīmudīcīṃ diśamupaniṣkramyā gnikuṭyādibhyo'laṃ sthaṇḍilādi kalpayitvā , tasmin'yatra kvacāgni'(ā.dha.2-1-23) miti vidhināgniṃ pratiṣṭhāpya, agnerupasamādhānādi tantraṃ pratipadyate /
tantravidhānaṃ ca kramārthamityuktameva //13//

2 agneḥ paścāt kuṭīdvayakaraṇam /

Let's grow together!

I humbly request your help to keep doing what I do best: provide the world with unbiased sources, definitions and images. Your donation direclty influences the quality and quantity of knowledge, wisdom and spiritual insight the world is exposed to.

Let's make the world a better place together!

Like what you read? Consider supporting this website: